Yazı: Şevval Özbek Kimdir?Türk edebiyatı ve siyaseti için en önemli isimlerinden Yahya Kemal Beyatlı Makedonya’da doğmuştur. Gerçek ismi Ahmet Agah olan Yahya Kemal’in babası Üsküp belediye başkanıdır. İlkokul yıllarında medreseye de gider ve ayrıntılı bir Arapça ve Farsça eğitimi alır. Lise yıllarında esrar mahlası ile şiirler yazmaya başlar ve ilerleyen yaşlarında da İrtika ve Malumatgibi dergilerde Agah Kemal mahlası ile yazar. Abdülhamit karşıtı yazılar yazan Beyatlı, …
Yazı: Şevval Özbek
Kimdir?
Türk edebiyatı ve siyaseti için en önemli isimlerinden Yahya Kemal Beyatlı Makedonya’da doğmuştur. Gerçek ismi Ahmet Agah olan Yahya Kemal’in babası Üsküp belediye başkanıdır. İlkokul yıllarında medreseye de gider ve ayrıntılı bir Arapça ve Farsça eğitimi alır. Lise yıllarında esrar mahlası ile şiirler yazmaya başlar ve ilerleyen yaşlarında da İrtika ve Malumatgibi dergilerde Agah Kemal mahlası ile yazar. Abdülhamit karşıtı yazılar yazan Beyatlı, Jön Türkler ile tanışır ve sonrasında 9 sene boyunca kalacağı Fransa’ya taşınır.
Fransa
Fransa’daki yüksek öğrenimi sırasında kendine övgü zengin tarihsel bakış açısını kazanır ve kimlik arayışı, Türklüğün öz değerleri ve Türk şiirinin tarihi gibi konulara yoğunlaşır. Fransa süreci sayesinde dönemi sanatçılarından onu ayıran en büyük özelliği olan Fransız tarzı şiiri Türkçe ’ye uyumlu hale getirir ve kullanır.
Edebiyat anlayışı
Gelenekselleşmiş ağız kalıplarına yeni form getirirken Arapça ve Farsça kelimeleri kullanmayı bırakmaz. Ayrıcalıklı edebiyat yeteneği sayesinde şiirlerinin adeta melodisi vardır. Yazılarında edebiyat ve tarih konularına bağlı kalmıştır ancak en çok kullandığı temalardan birisi de İstanbul’dur. Ayrıca, aruzun son temsilcilerinden olan Yahya Kemal’in pek çok şiiri bestelenmiştir. (https://open.spotify.com/playlist/0SIqDn2AKzd4Y2QVbirGod?si=ad49d34bee4a4086)
Yahya Kemal ve Ziya Gökalp
Döneminde de eleştirilen Yahya Kemal çeşitli edebiyat tartışmalarında bulunmuştur. Bunların en bilineni Yahya Kemal Beyatlı ve Ziya Gökalp arasında olandır. Doğu ve Fars Edebiyatından kopulup Batı Edebiyatı’na özenile bir dönemde Ziya Gökalp, Yahya Kemal’e “Harâbîsin, harâbatî değilsin gözüm mazîdedir âtî değilsin” demiştir ve Yahya Kemal ise doğaçlama bir şekilde, “Ne harâbî ne harâbâtîyim, kökü mâzîde olan âtîyim” diye cevap vermişti. Yahya Kemal geçmişten gelen medeniyeti önemserken gözünün gelecekte olduğunu ve batı dilleri kadar kendi diline de hakim olduğunu vurgular. İstanbul`u Fetheden Yeniçeriye Gazel’i beş asır önceki Türkçe ile yazması bu dediğini kanıtlar niteliktedir.
Öğretmenlik Yılları
İlerleyen yıllarda dergilerde yer alır ve edebiyat ve tarih dersleri verir. Necip Fazıl Kısakürek ve Nazım Hikmet gibi önemli edebiyatçılara öğretmenlik yapmıştır. Ayrıca Yahya Kemal, Nazım Hikmet’e evinde ders verirken Nazım Hikmet’in bilgili ve kültürlü olan annesiyle aşk yazar. Bunu öğrenen Nazım, Beyatlı’nın cebine ‘Hocam olarak girdiğiniz bu eve babam olarak giremezsiniz.’ yazar ve koyar. Sonrasında bu ikilinin aşkları değil de birliktelikleri uzun sürmez.
