Klonlama Mümkün Mü?

yazı: Aykut Başaran

Klonlama ve ışınlanma gibi konular son 10 yıldır birçok diziye ve filme konu olmuş durumda. Hatta ışınlanma konusu son yıllarda metropollerde yaşayan ve gününün büyük bir kısmı yollarda geçen insanlar için ihtiyaç haline bile gelmiş durumda. Bu tür şeyler kulağa çok fantastik şeylermiş gibi geliyor olsa da aslında vaktinde denenmiş belki şu zamanlarda bile denenmeye devam edilip geliştirilen önemli şeylerden biri. Gelin bu konuyu bu hafta birlikte ele alalım ve tarihçesine bir göz atalım.  

Klon Hakkında 

Hücreler her ne kadar dış görünüş olarak birbirinden farklıymış gibi görünüyor olsa da aslında taşıdığı bilgiye bakarak hepsinin DNA gibi ortak bir bilgi taşıdığı bilinmektedir. Çünkü parmak izi gibi DNA’lar da sadece kişinin kendisine aittir ve her bir kişide farklı özellikler göstermektedir. Bunun adına yapılan araştırmalar bulunmaktadır. Bu araştırmalardan en büyük nasibini alan konu ise klonlamadır. Bilgiyi taşımakta olan DNA’yı vücudun hücresinden çıkartıp içi bomboş olan bir yumurta hücresine koyarsak ve bu sonradan DNA’sı içine yerleştirilmiş olan yumurtanın büyümesi sağlanır ise adeta kopya bir canlı üretimi sağlanmış olur. Bu kopya olan yani sonradan üretilmiş olan canlıya ise klon adı verilmektedir. 

Klon Tarihi  

Özetle açıklamak gerekirse klonlar, canlı hücresinden alınmış olan genetik verilerin, içinden genetik bilgileri alınmış olan bir yumurta hücreye yerleştirilmesi ile oluşturulmaktadır. Doğan bir kopya bebek tek yumurta ikizi gibi DNA’nın alınmış olduğu kişiye benzerlik gösterir. Klonlama tarihi 1996 tarihinden itibaren birçok memeli hayvan üzerinde araştırması yapılan bir konuydu. Bunun hakkında denemeler bile yapıldı. Hatta ilk klonlanan hayvana ise Dolly adı verilmiştir ve kendisi bir koyundur. Koyundan sonra domuz, inek ve fare de klonlanması yapılmıştır. Sonrasında ise insan klonlama projesi de gündeme gelmiştir.  

Klonlamaya İlk Atılım…

Klonlamayı gündeme ilk getiren kişi 1938 yılında Hans Speamann’dir. 1952 yılında ise Robert Briggs ve T.J King ilk olarak klonlama deneyini gerçekleştirmiş olan kişidir. Bu noktada amaç kurbağanın klonlamasaydı fakat deney olumsuz sonuçlandı. Takvimler 1970 yılını gösterdiğinde ise John Gordon tarafından aynı deney denendi. İlk sefere göre daha verimli bir sonuç alındı fakat bir süre sonra kopya olan kurbağa öldü. 1980 yılından sonra ise büyük gelişmeler yaşandı.  

Artık Başarıya Ulaşılmak İsteniyor! 

1984 yılında ise Steen Willadsen, ilk başarılı hücre taşıması gerçekleşmiş oldu. 1994 yılında ise daha gelişmiş olan embriyo hücrelerini klonlaması ise Neal First tarafından gerçekleştirilmiştir. En az 120 hücrelik bir buzağı embriyosu klonladığını belirtti. Tarihler 1996 yılını gösterdiğinde ise lan Wilmut, Neal First deneyini koyunlar üzerinden yaptı. Fakat bu sefer aralarındaki fark ise embriyo hücrelerinin çekirdeğini almak için, daha ileri seviye olan hücrelerin duraklama dönemine girmesini bekledi.  

Projeler Gelişmeye Başladı, Fakat…

Daha sonrasında ise gelişmiş olan çekirdekleri çıkartıp DNA’sı alınmış olan yumurta hücresine enjekte etti. Klon tarihi aynı zamanda da eşik deneyidir aslında. 1997 yılında Dr. Wilmut, 6 yaşında olan bir koyunun meme hücresinden klon üretti. Bu defa tam anlamı ile başarıya ulaşılmıştı. Aynı tarihte bir de maymun klonlanmıştır.

1998 yılında ise ahlaki değerler ve insan psikolojisi dikkate alınarak ABD’de insan klonlama yasağı gelmiştir. 1999 yılında ise 19 Avrupa ülkesi insan klonlama yasağı getirmiştir. Günümüzde ise medyada çok fazla bir gelişme yayınlanmasa da hala filmlere ve dizilere konu olmaktadır.

Çoğu insan için klonlama, medyaya yansımayan ama arka planda hala geliştirilen şeylerden biri. Kim bilir, belki de 10 yıl sonra aynı anda 5 yerde var olabileceğiz.