yazı: Aykut BaşaranRobotlar hayatımızda büyük öneme sahip. Doğru amaç ile kullanıldığı sürece hayatımızı oldukça kolaylaştıran teknolojinin nimetlerinden birisi. Artık dronların gelişmesi ile birlikte örneğin ‘’Dron Pilotluğu’’ gibi yeni meslek grupları ortaya çıkmış ve birçok insanın hayatını kazanma seçeneklerini artırmıştır. Gelin bu robotların nasıl ortaya çıktığını ve günümüzdeki yerine bi’ göz atalım.Robotların Ortaya Çıkışı..İnsanların fabrikalarda personel …
yazı: Aykut Başaran
Robotlar hayatımızda büyük öneme sahip. Doğru amaç ile kullanıldığı sürece hayatımızı oldukça kolaylaştıran teknolojinin nimetlerinden birisi. Artık dronların gelişmesi ile birlikte örneğin ‘’Dron Pilotluğu’’ gibi yeni meslek grupları ortaya çıkmış ve birçok insanın hayatını kazanma seçeneklerini artırmıştır. Gelin bu robotların nasıl ortaya çıktığını ve günümüzdeki yerine bi’ göz atalım.
Robotların Ortaya Çıkışı..
İnsanların fabrikalarda personel olarak çalıştığı 1940 yıllarında hem insanların işini kolaylaştırmak hem de seri üretimleri ve yapılan projeleri daha hızlı gerçekleştirmek adına insanlardan atılım yapıldı. 1940 yılında Grey Walker, ışığa göre hareket eden robotlar üretti. Bu robotlar tarihte ilk gezer robotlar olarak biliniyor.
Robotlar Gelişiyor!
1951 yılında Raymond Goertz, uzaktan kontrol edilebilen bir robot kol tasarlardı. 1954 yılında ise George devol programlanabilen genel amaçlı bir robot tasarladı ve patentini almak için başvuru yaptı. Patenti almasıyla birlikte ‘’Dünyadaki İlk Robot Üretim Firması’’’nı George Devol ve Joseph F. Engelberger 1956 yılında kurdu. Bu firmanın adı ise Unimation Inc. Unimation firması daha çok endüstri amaçlı robotların üretimi yapılıyordu. 1958 yılında ise satış amaçlı ilk ticari robot üretildi.
Robotlar Artık Ticari Amaçla Üretilmeye Başladı
1960 yılında Harry Johnson ve Veljko Milenkovic tarafından tasarlanan ‘’Vesatran’’ isimli robot satılmaya başladı. Unimation robotlarının adı da ‘’Unimate Robot Sistemleri’’ oldu. General Motors şirketi, 1962 yılında ilk kez bir endüstriyel robotu üretim hattında kullanmaya başladı. Robotun görevi ise sıcak parçaları kalıp döküm makinesinden alarak belirlenen yerde depolamaktı.
İnovatif Robotlar Ortaya Çıkmaya Başladı!
1963 yılında ise bilgisayar denetimli, altı eklemlik ‘’İlk Yapay Kol’’ hayatımıza girdi. Bu robotun adı ise ‘’Rancho Arm’’ idi. Bu aşamada robotlarda noktadan noktaya hareketi ve sürekli rotaların takibini sağlayan servo motorlar kullanıldı. Kontrol sistemi olarak ise mikro işlemci ya da PLC ön plandaydı. Bu sayede robotlar, bir öğretme kutusunu kullanabilen operatör tarafından programlanabilmeye olanak sağladı. Bu robotlar daha karmaşık işler yapmalarına rağmen yine de esnek bir yapıları yoktu. Her robotun yaptığı işe özel olarak hazırlanan bir programı vardı.
Victor Scheinman’ın Devir Niteliğinde Buluşları
1969 yılında Stanford Üniversitesi’nde çalışan Victor Scheinman, elektrik ile çalışan ‘’Satndford kolu’’nu tasarladı. Sonrasında ise 1973 yılında da küçük ve hafif bir robot olan ‘’Vicarm’’ı tasarladı. Bu küçük robot, montaj işlerini oldukça kolaylaştırdı. Daha sonrasında Vicarm ‘’Puma’’ yani ‘’Montaj İçin Programlanabilir Evrensel Makine’’ robotu için sağlam bir temel oldu. 1970’lerde ise sektör oldukça değişmişti. ABB’nin ünlü ‘’IRB serisi’’, ‘’Kuka Famulus’’, ‘’Cincinnati Milacron T3’’, ‘’Hitachi HI-T-HAND Expert’’ gibi robotların hepsi bu gelişme döneminde piyasaya sürüldü.
Robotların Üretimi ve Çeşitliliği Hızla Artıyor!
Daha kapsamlı ve etkileşimli olan, ses veya görme gibi kompleks görevleri yerine getirebilen robotlar bu aşamada üretime girdi. Bu robotlar da servo motorlar yardımı ile hareket ediyorlardı. Hem çevrimiçi hem de çevrimdışı, PLC ya da bilgisayara bağlı olarak programlanabilen robotlar için yüksek seviyede programlama bilmek hayati bir hale geldi. ‘’SCARA (Seçici Uyumluluk Eklemli Robot Kolu)’’ tipi robot kolları da bu dönemde oldukça yaygınlaştı. Bu robot kollar özellikle küçük parçaların montajı ve taşınması için avantaj sağladı.
4. Nesil Robotlar
2000 yılından günümüze kadar gelişmeye devam eden robotlar, 4. Nesil olarak adlandırılmaktadır. Artık robotlar kompleks işlevleri sahip ve mantıksal değerlendirmeler yapabilen endüstriyel robotlar, derin öğrenme ve yapay zeka gibi yeni teknolojileri de içerisinde barındırmaya başladı. En önemlisi de insanlar ile etkileşim düzeyleri oldukça yükseldi. Günümüzde popüler hale gelen robot süpürgeler de aslında ilk olarak 2002 yılında üretildi. Bu robotların adı ‘’iRobot’’ ve ‘’Roomba’’ idi. 2005 yılında ise Cornell Üniversite’nde, eklenip çıkarılabilen modüler parçalardan var olan bir robot tasarlandı. Ayrıca bu robot, kendi kendini kopyalayabilen ilk robot oldu. Universal Robots bir lansman yaptı ve ‘’cobot’’ adı verilen yani ‘’collaborative (İşbirliksel robotlar)’’ın öncüsü oldu. 2006 yılında, yine Cornell Üniversitesi ‘’Deniz Yıldızı’’ robotunu üretti. Bu robot kendini tekrar tekrar modelleyebiliyor ve yürümeyi öğrenebiliyordu.
Günümüz
Tüm bunların yanı sıra ortaya çıkan insansı robotlar da oldukça ilgi konusu haline geldi. (Enon, Walker, Sophia, Asimo, Atlas vb.) robotlar konuşabiliyor, motor fonksiyonlarını yerine getirebiliyor hatta koşarak parkur bile yapabiliyorlar. Artık son zamanlardaki geliştirmelerden sonra konuşmanın ötesine geçerek tepki bile verebilmeye başladılar. Espri yapabiliyor, yapılan esprilere gülebiliyor, üzgünsen teselli verebiliyor ve kötü söylemlerde bulunduğunda üzülebiliyorlar. Hala daha sürmekte olan birçok proje ve her geçen gün üretilen daha çok fonksiyonları yerine getirebiliyorlar.
