yazı: Nilsu Kul Müziksiz Olur mu?Müzik, tahmin edersiniz ki yüzyıllardır insanlık tarihinden beri var olan bir konu. Hatta insanlığın müziksiz bir dönemi olmadığı söylenmekte. Peki ya müzik aletleri de müzikle eş zamanlı mı? Yani müzik aletleri de müzik kadar eski mi? Bugünkü yazımda bu soruların cevaplarına bakacağız. Sizlere kullanılan en eski müzik aletlerinden bahsedeceğim. Keyifli …
yazı: Nilsu Kul
Müziksiz Olur mu?
Müzik, tahmin edersiniz ki yüzyıllardır insanlık tarihinden beri var olan bir konu. Hatta insanlığın müziksiz bir dönemi olmadığı söylenmekte. Peki ya müzik aletleri de müzikle eş zamanlı mı? Yani müzik aletleri de müzik kadar eski mi? Bugünkü yazımda bu soruların cevaplarına bakacağız. Sizlere kullanılan en eski müzik aletlerinden bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim.
İlk Müzik Aleti
Günümüzde bilinen ilk müzik aleti ‘’flüt’’tür. Flüt, üflemeli çalgılar ailesine giren bir müzik aletidir ve aslında tarihi tahmin edilenden çok eskidir. İlk müzik aleti 50.000 ile 60.000 arasında yaşı olan, ayı uyluk kemiğinden yapılan ‘’Divje Babe Flüt’’üdür. Bu flüt, Neandertaller tarafından çalınmıştır. Sonrasında flütün üzerindeki deliklerin her birinin yarım tonu işaret ettiği keşfedilmiştir. Türklerin ilk müzik aleti ise kopuzdur. Kopuz, bağlamanın atası olan telli bir çalgıdır. Orta Asya’da kullanılmıştır. Şu anda hâlâ Anadolu, Kafkasya ve Orta Asya’da kullanılmaktadır. Türklerin eskiden kullandığı diğer önemli çalgılara örnek olarak bağlama, kemane, kemençe, zurna ve davul sayılabilir. Ayrıca, 2015 yılında Suriye’nin Ugarit kentinde M.Ö 14.yy’da dünyanın en eski şarkısı olduğu ifade edilen yazılı bir kayıt bulunmuştur.
Bulunan En Eski Müzik Aletleri
Lir
M.Ö 2600 yılında Mezopotamya’da bulunan Lir, gümüş ve kireç taşlarından yapılmıştı. Bulunduğu yerde kutlama ve ritüellerin önemli bir parçasıydı. Bunun dışında Kıbrıs’da M.Ö 300 ve 250 yıllarında yapılmış Lir çalan kadın heykeli bulunmuştur. Bu heykel türü, büyük dini bayramlarda rahibe olarak yer alan üst düzey kadınları temsil etmektedir.
Arap Udu
Arap Udu’nun önemli bir örneği 1981’de Iraklı ünlü ud ustası Fawzi Monshid tarafından Basra’da yapılmıştır. Sedir ağacından tablası, abanoz, gül ağacı ve kemikten yapılmış dekoratif detayları vardır. Ön kısmı ise kuzey Hindistan gül ağacı şeritlerinden yapılmıştır.
Arp
Antik Mısır’dan olan Arp, 3000 yıldan daha eski bir mezarın içinde bulunmuştur. Arplar genellikle mezar duvarlarını kaplayan sahnelerde görülen antik Mısır şölenlerinde çalınmıştır. Shofar: Bu müzik aleti Yahudilere aittir. Yapılma malzemesi koç boynuzudur ve genellikle Rosh Hashanah (Yeni Yıl) ve YomKippur (Kefaret Günü) kutsal günleri boyunca sinagoglarda kullanılmaktadır. Kendine has bir sesi vardır.
Aulos
Antik Yunan’ın tek veya çift dilli kavalı olarak da bilinmektedir. M.Ö 4.yy’da çalınmıştır. Antik Yunan döneminde topluluklar bir araya geldiğinde onlar için müzik çok önemli olmaktaydı. Bu topluluklara müzikler ve dolayısıyla da aulos’lar da eşlik ederdi. Bu çalgı, Antik Yunan Tiyatrosun’da da kulanılmıştır. Aulos’lar aslında kavaldır.
Tibet Trompeti
Asya’da rahiplere çağrı için kullanılmıştır. Deniz kabuğundan yapılmış ve önemli taşlarla süslenmiş, yapılış tarihi 18. ve 19.yy olan sarmal şekilde olan önemli bir örneği vardır.
Günümüzde Sık Kullandığımız Çalgılar Ne Zaman Yapıldı?
Şimdilerde en popüler müzik aletlerinden piyano 18.yy’da İtalya’da, keman ise 16.yy’da yine aynı yerde İtalya’da üretildi.
Gitar, bu örneklere göre daha eskidir. Günümüzden 4000 yıl önce üretilmiştir.
