Tanrılar Armağanı: Pandora’nın Kutusu

Haber: Meltem Uygun

Efsaneye göre “öngörü” ve Titan ateşi tanrısı Promete, Tanrıların ve insanlığın babası Zeus’tan gizlice ateşi çalmış ve insanlığa vermiştir. Bu duruma çok öfkelenen Zeus, Prometheus’u o zamanlar kimsenin yaşamadığı Kafkas Dağları’nda zincire vurur. Yanına da bir kartal bırakılır ve bu kartal her gün Prometheus’un ciğerini yer ama her seferinde Prometheus’un ciğeri tekrar oluşur ve bu şekilde Prometheus’a işkence edilir.

Prometheus Herakles tarafından kurtarılır. Zeus bu duruma bir şey demez ancak olarak zincir halkalarının Prometheus’un ayağında kalmasını sağlar ve böylece Prometheus sonsuza kadar cezalandırılmış olur. 

Bunla yetinmeyen Zeus insanlardan da intikam almak ister. Bu yüzden oğlu Hephaistos’a emir vererek balçıktan bir kadın figürü yapmasını ister ve ardından Pandora’yı yaratır. Pandora Antik Yunan’da ilk kadın olarak kabul edilir (İslamiyet ve Hristiyanlıkta geçen Havva gibi). Zeus, Tanrıçalar gibi güzel olan Pandora’yı, Prometheus’un ikizi olan Titanlar soyundan gelen Epimetheus‘a bir kutuyla/küp ile gönderir.

Kapıyı çalan Pandora’nın güzelliğinden büyülenmiş olan Epimetheus, onu evine alır ve ertesi gün onunla evlenir. Söz konusu kutuyu/küpü açmasını Pandora’nın kulağına fısıldayan Zeus’un, artık insanlıktan intikam alma zamanı gelmiştir.

Zeus Pandora’ya evlilik hediyesi olarak topraktan yapılmış, çömlek benzeri kutu/küp hediye eder ama bunu asla açmamasını söyler. Bir süre sonra merakına yenilen Pandora, kutu/küp açar ve insanlık arasında mutsuzluğu salıvermiştir. Kutunun içinde yer alan pişmanlık, öfke, kibir, keder, ısdırap, yalan, riya ve hastalıklar dünyaya yayılır.

Pandora son anda kutuyu kapatır ve kutunun içinde bir tek umut kalmış, bu nedenle de o günden bu yana insanlar kötülüklere karşı koyma cesaretini ve gücünü kendilerinde bulmuşlardır. Pandora’nın Kutusu, gizli, örtülü kalan konuları açığa çıkarma anlamına gelen bir metafor olarak psikoloji literatüründe de kendisine bir yer bulmuş ve birçok kitaba, filme konu olmuştur.