Haber: Aybüke ŞimşekDesiderius Erasmus 1466 Roterdam’da dünyaya gelmiştir. Teolog, klasik filolog kimliği yanında Kuzey Avrupa Rönesansı'nda etkisi büyük olan hümanist bir bilgindir.Her ne kadar kilisenin dönüşmesi gerektiğini savunsa da Martin Luther’in Reformuna kargaşa ve şiddete sürüklediği için karşı çıkmış, değişimi hümanizmde aramıştır.Yazarın en bilinen eseri Sir Thomas More’un yanında kalırken kaleme aldığı Encomium moriae(Deliliğe Övgü), …
Haber: Aybüke Şimşek
Desiderius Erasmus 1466 Roterdam’da dünyaya gelmiştir. Teolog, klasik filolog kimliği yanında Kuzey Avrupa Rönesansı’nda etkisi büyük olan hümanist bir bilgindir.
Her ne kadar kilisenin dönüşmesi gerektiğini savunsa da Martin Luther’in Reformuna kargaşa ve şiddete sürüklediği için karşı çıkmış, değişimi hümanizmde aramıştır.
Yazarın en bilinen eseri Sir Thomas More’un yanında kalırken kaleme aldığı Encomium moriae(Deliliğe Övgü), hayatın her alanında özellikle dinde deliliğin zaferini hicivli bir dil ile işlemiştir. Geçerliliğini hala koruyan bu eser, bağnazlığa karşı kaleme alınmış en önemli metinlerdendir.
Daha az bilinen başka bir eserinde dört binden fazla deyim, atasözü ve özdeyişi açıklamaları ile derlemiştir. Derlemesine Colectanea adagiorum(Toplu Özdeyişler) ismini vermiştir.
Bu eserin içerisindeki bir başlık Desiderius ‘un savaş üzerine yazdığı deneme niteliğindedir. Ve başlığımın cevabı da burda gizlidir. Bu beş yüz yıllık denemenin ismi Adagium 3001: Dulce Bellum İnexpertis diye geçen bölümdür. ‘Tatlı Gelir Yaşamayana Savaş’ olarak Türkçe’ye kazandırılmış bu eser modern savaş eleştirilerinin temelini oluşturur. Desiderius sadece dini değerlerle değil insanın varoluşsal bir zorunluluk olarak savaştan uzak kalması gerektiğini her perspektiften göstermiştir. Okuyucusuna seslendiği satırları ise üzerinizde derin bir etki bırakıyor. Beş yüz yıl öncesinden uzanan, sizi omuzlarınızdan sarsan bu kuvvetli, soğuk eller insan olmanın zamanın ötesinde bir şey olduğunu idrak etmenizi sağlıyor. Kitabın kapağını kapattığınızda hala savaşların, kavgaların, tartışmaların ortasında kalan biz insanlığın, aslında avucunda bir reçete taşıyor olduğu gerçeği ile kalakalıyorsunuz.
Sizler için bazı çarpıcı kesitler hazırladım: “Adetler öyle istiyorsa hiçbir şey kabul edilmeyecek kadar kötü, kabul edilmeyecek kadar iğrenç değildir!”
“… Ovidius’un söylediği gibi “etin içini etle doldurmak”tan çekinmiyorlardı”
“Öyleyse savaş, sürüp gittikçe canileşen ortaklaşa bir cinayet ve soygundan başka nedir?”
“Ah, insan ruhunun körlüğü; kimse buna şaşırmıyor, kimse buna itiraz etmiyor!”
“ Fakat şiddetli savaş fırtınası kopar kopmaz, ulu Tanrım, ne büyük bir felaket denizi her şeyi önüne katıp sürükler, sular altında bırakır ve boğar.”
“Zaten fani olan insan hayatı için dünyada tehlikenin bulunmadığı tek bir yer bile yoktur.”
“Birinin selameti diğerinin felaketidir, birinin zenginliği diğerinden çalınmıştır, onun zaferi öbürünün matemidir; talihsizlik ne kadar acıysa mutluluk o kadar insanlık dışıdır ve acımasızca kana bulanmıştır.”
“ Hristiyanın bir hristiyana kanlı bıçak saplaması akla nereden gelir?”
“Başkalarına eziyet etmek için böyle büyük belalarla önce kendimize eziyet ediyoruz.”
“Yeni Ahit Yuhanna: “Size yeni bir buyruk veriyorum: Birbirinizi sevin. Sizi sevdiğim gibi sizde birbirinizi sevin.” Savaş kadar bununla çelişen ne olabilir?”
“Aptalca özgürlük için çabalarken en baskıcı köleliğe yakalanırız.“
“ Hangi halk yurdundan sürülmemiş ve başkalarını yurdundan sürmemiştir ki?“
Desiderius sözlerine biraz da sitemle şöyle son verir: “Fakat barış ve savaştansa atasözleri hakkında bir şeyler duymayı tercih eden bizler, uygun olandan daha uzun süre konunun dışında kalacağız gibi görünüyor.“
Sizleri bu şaheser ile baş başa bırakayım
