Başarılı Kariyerleriyle Türk Kadın Yönetmenler

haber: Haktan Koray İspirli

Türk sinemasının kökleri cumhuriyetin ilk yıllarına kadar dayanıyor. O günden bugüne sinema birçok değişim geçirmiş ve binlerce film çekilmiştir. Şüphesiz sinema ilk gününden beri erkek hegemonyası altında ve bundan dolayı popüler sinemacılar ile yönetmenler hep erkeklerden oluşmakta. Ancak bugün sizlerle Türk sinema sanatına damga vurmuş kadın yönetmenleri inceleyeceğiz.

Cahide Sonku

Asıl adı Cahide Serap olan Sonku bir asker ailesinde dünyaya gelmiştir. Ailesi erkek çocuğu istediği için daha doğmadan adını Cahide koymuş olsa da o birçok Türk kadınına sinema sanatını sevdirmiş ve yıllar sürecek kariyeriyle listemizdeki birçok yönetmene örnek olacak öykünülesi bir kariyer bırakmıştır.

Eylül 1932’de gazetede çıkan bir ilan genç Cahide’nin hayatını değiştirmiştir. Şehir Tiyatrolarına Konservatuvar öğrencisi olarak seçilen Sonku, yönetmen Muhsin Ertuğrul’un kendisini beğenmesi üzerine Şehir Tiyatrolarında figüran-stajyer olarak işe başlamış. Bir süre tiyatro yapan oyuncu ”Söz Bir Allah Bir” filmi ile ilk defa beyaz perdeyle tanışmıştır. Ona şöhreti getiren performansı ise 1934 yapımı ”Bataklı Damın Kızı Aysel” filmi olmuştur. Sahne alacağı bir gösteri öncesinde annesini kaybettiğini haber alan oyuncu ”Bir tiyatro perdesi asla kapanmamalı.” demiş ve oyunculuk tutkusunu göstermiştir.

Bir süre daha kamera önünde kalan Sonku 1949 yılında oynadığı ”Fedakar Ana” filminde yönetmen hastalanınca kamera arkasına geçti ve filmin çekimlerini tamamlayarak bir ilke imza attı. Türkiye’nin artık bir kadın yönetmeni vardı!

Kariyerinin devamında ”Vatan ve Namık Kemal” ve ”Beklenen Şarkı” filmlerini de yöneten efsanemiz on beşe yakın filmde rol almış ve 1981 yılında aramızdan ayrılmıştır. Antalya Altın Portakal Film Festivali sinema sektöründeki kadın emeğinin görünürlüğüne dikkat çekmek için 2019 yılından beri Cahide Sonku adına ödül vermektedir. Geçtiğimiz yıl Cahide Sonku’nun hayatını konu alan bir filmin dijital platformda çekileceği duyurulmuştu ancak henüz bir gelişme olmadı. Heyecanla bekliyoruz!

Yeşim Ustaoğlu

Sinemaya ödüllü kısa filmlerle başlayan yönetmen ilk çıkışını 1994 yılında çektiği ”İz” filmiyle yaptı. Birçok uluslararası film festivalden ödülle dönen yönetmen ”Pandora’nın Kutusu” filmi ile San Sebastian Film Festivalinden; En İyi Film ve En İyi Kadın Oyuncu ödülleriyle döndü. Son olarak ”Tereddüt” filmi ile beyaz perdede hünerlerini izlediğimiz yönetmen bu filmiyle sinemaseverlerin beğenisini kazanmış ve Box Office Türkiye’de yapılan oylamada 100 üzerinden 70 puan alarak başarılı bir performansa imza atmıştır. 2012 yapımı ve başrollerini Özcan Deniz ile Neslihan Atagül’ün paylaştığı ”Araf” filmi her sinemaseverin kesinlikle izlemesi gereken bir yapıt. Yönetmenimizle gurur duyuyoruz ve yeni filmini heyecanla bekliyoruz.

Tomris Giritlioğlu

Sinema hayatına TRT’de çektiği belgesellerle başlayan yönetmen ilk uzun metrajı ”Suyun Öte Yanı” filmini 1991 yılında çekmiştir. Bu film ile İstanbul Film Festivalinde Jüri Özel Ödülü alan yönetmen 1999 yılında yönettiği ‘Salkım Hanımın Taneleri” filmi ile üne kavuşmuştur. Altın Portakal Ödülü sahibi yönetmen televizyonda büyük beğeni toplayan ”Kurşun Yarası” ve ”Çemberimde Gül Oya” dizilerinin de yapımcılığını üstlenmiştir.

Hilal Saral

Listemize hepimizi ekrana bağlayan ve popüler kültüre damgasını vurmuş dizilerin usta yönetmeniyle devam ediyoruz. Türk televizyon tarihinin en çok izlenen yapımlarından olan ve Halit Ziya Uşaklıgil’in romanından uyarlanan ”Aşk-ı Memnu” dizisi yönetmenin hiç şüphesiz değerli bir başyapıtı. 2008 yılında yayınlanmasına rağmen günümüzde bile yayın hakları satın alınan bu dizi, kadrosunda birçok usta oyuncuyu barındırıyor ve yönetmen koltuğunda Hilal Saral oturuyor. Yine yayınlandığı tarihte reyting rekorlarına imza atan Fatmagül’ün Suçu Ne?, Kuzey Güney, Kara Sevda gibi dizilerin de kamera arkasında başarılı yönetmenimiz oturuyor. Şüphesiz ortakları Ece Yörenç ve Melek Gençoğlu’na değinmemek olmaz. Televizyondaki kadın emeğini üstlenen bu üçlü birçok projede yönetmen ve senarist olarak izleyicinin beğenisini toplayan işler üretiyorlar. Son olarak yönetmenimiz, senaryosunu Yılmaz Erdoğan’ın kaleme aldığı ”Aşkın Kıyameti” adında bir film çekmiş ve Netflix’te yayınlanmıştır.

Lale Oraloğlu

Listemizin sonunda renkli yaşamıyla sevgimizi kazanan bir çınar var. Türk sinemasının en yetenekli yüzlerinden olan Oraloğlu, 7 yaşında piyano çalmayı öğrenmiştir. İngiliz Filolojisi bölümünden mezun olan yönetmen dört dil bilmektedir. Sanat yaşamının yanı sıra profesyonel sporcu olan yönetmenimiz, katıldığı yarışmalarda 400 metre yüzme şampiyonluğu ve Türkiye gülle atma ikinciliği elde etmiştir. Operaya hazırlandığı sırada usta yönetmen Muhsin Ertuğrul’un dikkatini çeken Oraloğlu, 1951 yılında çekilen ”Yavuz Sultan Selim Ağlıyor” filmiyle sinemayla tanışmıştır. Oyunculuk kariyerini başarıyla sürdürmesinin yanı sıra dört filmin yönetmen koltuğunda oturmuştur. Bir süre gazetecilik de yapan yönetmen birçok ödüle layık görülmüştür.

Ve daha listemize alamadığımız niceleri…

Sinema tutkunuz hiç bitmesin sevgili okuyucularımız.