yazı: Abdullah Acar Atatürk Çanakkale'deki misyonunu ve daha henüz genç bir asker iken burada stratejik ve askeri zekasını kanıtlayarak adını duyurduğunu biliyoruz. Peki Anafartalar Grup Kumandanı iken istifa dilekçesi verdiğini biliyor muydunuz?Mustafa Kemal ve Enver beylerin tanışıklığı Harbiye yıllarına kadar dayanır. Bu iki okul arkadaşı daha sonra Selanik'te İttihat ve Terakki içerisinde birlikte idi. Fakat …
yazı: Abdullah Acar
Atatürk Çanakkale’deki misyonunu ve daha henüz genç bir asker iken burada stratejik ve askeri zekasını kanıtlayarak adını duyurduğunu biliyoruz. Peki Anafartalar Grup Kumandanı iken istifa dilekçesi verdiğini biliyor muydunuz?
Mustafa Kemal ve Enver beylerin tanışıklığı Harbiye yıllarına kadar dayanır. Bu iki okul arkadaşı daha sonra Selanik’te İttihat ve Terakki içerisinde birlikte idi. Fakat Enver paşa gittikçe yükselmiş ve 1914’te genç yaşta general olmuştu. Oysa Mustafa Kemal siyasi bakış açılarının uymaması nedeniyle bu yapıyı terk etmişti ve kariyerine normal seyrinde devam eden bir Osmanlı subayıydı.
Genç Mustafa Kemal, Enver paşanın bu hızlı yükselişini liyakatsizlik düşünür ve hak etmeden en tepeye vardığını düşünürdü. Bu sebeple aralarında pek iyi bir ilişki oluşmadı.
Diğer yandansa Enver Paşa’nın da Mustafa Kemal Bey için aynı soğukluğu koruduğu görülür. Hatta bir gün Enver Paşa’nın Mustafa Kemal için ”O adamın hırsı bitmez. Paşa olsa Harbiye Nazırı, Harbiye Nazırı olsa Padişah olmak ister” dediği, dönemin tanıkları tarafından anılarda anlatılmaktadır.
Enver Paşa’nın Çanakkale ziyareti ve Mustafa Kemal’in istifası
Durum böyle olunca Çanakkale’deki ziyareti sırasında Enver Paşa, Albay Mustafa Kemal Bey’e uğramadan geri döndü.
Bu olayın üzerine Mustafa Kemal, üssü olan Liman von Sanders’e istifa dilekçesini verdi. Elimizde bu dilekçe olmadığından içeriğini ve istifa sebebinin tam olarak ne şekilde ifade edildiğini bilemiyoruz. Fakat Liman von Sanders’in Enver Paşa’ya bizzat yazdığı mektup, olayın devamı hakkında bizi aydınlatıyor.
Liman von Sanders’in bizzat Enver Paşa’ya yazdığı Almanca mektup, bir dönem Türk Tarih Kurumu Başkanlığı da yapmış olan merhum Uluğ İğdemir tarafından yayınlanmıştır.
Liman Paşa, Albay Mustafa Kemal’in istifa dilekçesini verdiğini söyleyerek, şu satırlarla olayı özetliyor:
Bu dilekçeyi destekleyemem. Çünkü Mustafa Kemal Bey’i vatanın hizmetlerine muhtaç olduğu, çok nadir kabiliyetli ve cesur bir subay olarak tanımayı ve takdir etmeyi öğrendim… Albay Mustafa Kemal Bey ayrılmak istiyor çünkü ekselanslarının (Enver Paşa) güvenine sahip olmadığı kanısındadır. Ben ziyaretin sırf zaman yetersizliği dolayısıyla yapılamadığını ifade ettim. Şimdilik takdim etmediğim istifa dilekçesini, reddetmek lütfunda bulunmalarını rica ediyorum.
Bu mektubu okuyan Enver Paşa, geciktirmeden Albay Mustafa Kemal Bey’e şu cevabı yazdı:
Rahatsızlığınızı işittim, mütessir oldum. (Mustafa Kemal Bey o sırada birtakım hastalıklarla boğuşuyordu.) Bu defaki Çanakkale’yi ziyaretimde çeşitli mevziileri görmek istediğimden sizi ziyarete vakit kalmamıştı. İnşallah yakında afiyete kavuşur ve bugüne kadar olduğu gibi kumanda ettiğiniz kıtaların başında başarıyla vazifenizi yerine getirirsiniz.
Neticede Liman von Sanders sayesinde Mustafa Kemal’in istifasının önüne geçildi. Enver Paşa’nın telgrafına cevaben Mustafa Kemal Bey de şu cümlelerle cevap verdi:
Rahatsızlığımdan dolayı iltifat ve yüksek teveccühlerinize özel olarak teşekkür ederim. Bendenizi ortaya çıkması tahmin edilen yeni olaylar için hazırlanan kuvvetin başında da bulundurarak zât-ı devletlerine daha büyük hizmetler yapmak şerefiyle onurlandıracağınızdan eminim.
Kaynakça:
https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/enver-pasa-1882-1922/
